Kompost yapmak ve kullanmak
Kompost tarımda daha önemli bir rol üstlenmeli. Doğru şekilde faydalanılmayan pek çok organik madde kaynağı mevcut. Kompost yapmak organik maddeden “gübre” yapmaktır. İnsanlar farklı farklı reçeteler uygulamakta. Ancak, sonuçta hepsi bitki malzemesinin çürükçül mikroorganizmalarca parçalanmasından ibarettir.
Tıpkı bir cesedin çakallar ve akbabalarca temizlenip geriye sadece kemiklerin kalması gibi, hemen hemen aynı şekilde, bir organik madde parçası geride sadece kimyasal yapıtaşları kalana dek parçalanır. Kompost, neler ihtiva ettiğini görmek üzere (toprak gibi) kimyasal olarak incelense, gübre olarak kullanılırdı. Komposttaki organik oran değeri abartılmakta. Bunun nedeni kompostu yapan çürükçül mikroorganizmaların topraktaki humusu oluşturanlarla aynı organizmalar olmamasıdır. Dolayısıyla toprağı kompost yoluyla biyolojik olarak tamamen iyileştiremeyiz. Kompostun toprak yapısı üzerindeki etkisi oldukça azdır.
Organik maddenin su tutma kapasitesi ve toprağın daha gevşekleşmesi üzerinde fiziksel bir etkisi vardır. Ekin artıklarının bir karışımı kullanıldığında ve yeterli yeşil malzeme mevcutsa, kompost genellikle iş görür çünkü yeterli miktarda mikroorganizma mevcuttur. Süreci başlatmak üzere daha kuru malzeme kullanılıyorsa, mikroorganizma eklemek gerekir.
Amsterdam’da binlerce ton kompost üretmek üzere bütün bahçe atıkları, sokaktaki yapraklar, vb. toplanır, bunlar sonra fidancılara ve çiftçilere satılır. Bunları çevirerek dev yığınlar yapmak için dev makinalar kullanılır, süreci harekete geçirmek için (silajda olduğu gibi) yığınlara laktik asit konur. Düşük seviyedeki [lower order] bitkiler için kompost kullanımı şarttır.
Amsterdam’da büyük kompost karıştırma makinesi
Otlatma uzmanları bitkileri iki kategoriye ayırır, öncü bitkiler ve doruk noktasındaki bitki örtüsü [çn. Bu ekoloji terimi ile, bir bölgedeki ekolojik ardıllık sonucu ortama en iyi şekilde adapte olmuş, istikrarlı bir yapı sergileyen bitki örtüleri kastedilir]. Doğada öncü bitkilerin işlevi çıplak yerleri kaplayarak örtmek ve doruk noktası bitkilerinin yayılması için yer örtüsü oluşturmaktır. Öncü bitkilerin sayısı şaşırtıcı şekilde çoktur: Setaria verticillata, stick grass, ayrık otu, khaki çalısından lahana, turp türleri, pancar ve fasulye türlerine geniş bir çeşitlilik içerir. Bu bitkiler yetiştirilecekse kompost gereklidir çünkü bu bitkiler kimyasal olarak beslenir.
Bu noktada çiftçi için çok ilginç olan nokta, doruk noktası bitkilerinin humusla beslenebilmesi, dolayısıyla da öncü bitkilerle rekabet etmemesidir; ör. biyolojik olarak sağlıklı bir toprakta humus mevcutsa, öncü bitkiler gözden kaybolur. Bir çiftçinin arazisi ne kadar çok kimyasal şekilde gübrelenirse, o denli yabani ot sorunuyla cebelleşir; arazi ne kadar çok biyolojik olarak gübrelenir ve humus ortaya çıkarsa, yabani ot sorunu o kadar azalır.
Kompost Çayının Kullanılması
Kompost çayı yapmak kompostta bulunan çürükçül bakterilerin faaliyete geçmesini sağlar. Bu daha sonra biyolojik mücadele için, örneğin ayçiçeği yapraklarındaki mantar hastalığına karşı kullanılır. Duruma özel bir kullanıma sahiptir (neredeyse tıpkı acıyı dindirmek için ağrı kesici hapı kullanılması gibi) ama toprak verimliliği sorununa esasen bir çözüm getirmez. Bu piyasada bulunan pek çok biyolojik ürün için de geçerlidir. Biyolojik mücadele için mikroorganizma kullanımı uzmanlık bilgisi gerektiren hayli teknik bir alandır. Buna yatırım yapmak isteyen çiftçilerin gruplar oluşturup bir laboratuvar kurması gerekir; aksi takdirde çiftçilere ciddi bir paraya mal olurlar.
Toprak Biyolojisinin Geliştirilmesi
Yukarıda bahsettiğimiz bu karmaşık canlılık yelpazeden dolayı, sınırlı sayıda organizmaya sahip olmak yetersiz kalır. Örneğin, birinin sürülere yönelik bir otlak başlattığını düşünelim; otlayıcı, çalı yiyici ve avcı türlerinden oluşan bir çeşitliliğe sahip değilse ekolojik bir denge elde edemeyecektir. Ya da örneğin yavru antilopları korumak üzere çakallar ve genetler öldürülürse, fareler yaygınlaşmaya başlar.
Dolayısıyla eksiksiz bir toprak mikroorganizması karmaşıklığı gereklidir. Bu sağlıklı toprağın bulunduğu bir yerden (toprağın en az 15 yıldır taciz edilmediği ya da yakılmadığı bir yerden) elde edilebilir; buradaki toprağın üst 10 santimi ve organik madde alınır, buna başka organik maddeler eklenir ve karışım bozuk toprağa katılır. Sonra bu mikroorganizmaları alabilir ve toprak nüfusunu yeniden canlandırmak üzere ‘tohum’ ya da aşı olarak kullanabiliriz. Bu mikroorganizmalar ve organik madde toprağın üst 200 mm.lik kısmına karıştırılmalıdır. (Organik madde olarak ekin artıkları, gübre, kümes yayıntısı kullanılabilir, ama kompost olmaz).
Bitkilerin Derinlerden Beslenmesi
Dr. Cloete, elma, turunçgil, mango, şeftali ve muz bahçelerinde yaptığı çeşitli araştırmalardan sonra, ağaçlar ve bitkilerin toprak zemininin 400 millimlik aerobik kısmından çok daha derinlerden beslendiğini keşfetti.
Tarımda Nobel Ödülünü hak eden bu keşif, bitkilerin en önemli besin maddesi katkısının 500 milimden daha derindeki, çoğalmak için oksijene gerek duymayan organizmalardan geldiğini göstermekte. (Yeraltında bulunan ve bitkileri besleyebilen bu tarz oksijensiz bir yaşama dair ne bir külliyat ne de bu konunun uzmanları bulunmakta).
Bu bahsedilen derin mikroplar Andre van Rensburg Biyobankası’ndan temin edilebilir (ve ekim hattının altına, doğrudan toprağın altına 500 mm ila 800 mm derinliğe organik maddelerle birlikte gömülebilirler).
Üst toprak katmanındaki siyah noktalar komposttur, daha derindeki (köklerin civarındaki koyu siyah benekler) 70 cmdeki tavuk gübresi katmanı ve anaerobik bakterileri içerir.
Son altı yıldır mısır üzerine çalışmaktayım, çıkardığım sonuçlar sağlam gözleme dayanıyor, ama henüz akademik olarak teyit edilmiş değiller. Hata yapıyorsam nerelerde yaptığımı birileri gösterirse minnettar kalacağım.
Mısırdaki derinden beslenme boyutunun verime %50’den fazla etki etmesi benim için çok açık bir olgu. Sulanan bir yerde modern hibrit türlerle hektar başına 25 ton ürün elde etmek kolay. Ancak bu, kompost ve tavuk gübresi desteğiyle mümkün çünkü modern hibrit mısırlar humusla yetişemiyor.
Eski açık tozlamalı hibritler humusta ve derinden beslenmeye gayet güzel yetişiyor ama bunlar yüksek verim potansiyeline sahip değiller. Küçük ve deneme amaçlı alanlarda yapılan çalışmalarda, gerek sığ gerek derin yöntemlerle olağanüstü sonuçlara ulaşıldı.
Sağlıklı Toprağın Saptanmış Etkileri
- Yüksek verime ulaşılıyor; sulamayla hektar başına 25 tondan fazla mısır hasadı.
- Bir bitki eksiksiz şekilde beslenirse, bitki hastalıkları çok azalıyor ya da tamamen ortadan kalkıyor: ör. gri yaprak lekeleri ve termitler.
- Aşırı kültüre alınmış kimi türler kimyasal gübre olmaksızın yetişemiyor ve humusla beslenme yetisini kaybediyor. Bu yüzden tohumların önce testten geçirilmesi gerekir.
- “Düşük seviye” bitkiler ortamda humus varken iyi bir gelişme göstermeyebilir; bunlar muhtemelen kimyasal olarak beslenecektir, ör. lahanagiller, şalgam, şifalı otlar (ör. khaki otu, telgraf çiçeği).
- Yabani ot baskısı hemen hemen ortadan kalkar.
- Humus mikroorganizmalar eklenmeksizin iki ayda kuru arazi otları veya mısır saplarından üretilirse toprak biyolojisi tamamen iyileşir.
yazının aslı: http://permaculture.org.au/2011/03/10/organic-biological-natural-farming-2/
