Buğdayda Bonfils Yöntemi

Kış buğdayı genelde Eylül-Kasım arası ekilir ve kışın uykuya yatmadan önce biraz serpilir. Kış soğuğu çiçeklenmeyi tetikler. Ocak’ta ilk çiçeklenmenin ardından, bitki bir dizi filiz yapar ve nihayetinde Ağustos’ta hasat edilir.

Kış buğdayını geleneksel şekilde yetiştirmenin çeşitli dezavantajları bulunmakta. Kış öncesinde henüz bitkiler ufakken, toprak erozyonu çok olur. Filizlenme Şubat-Mart’ta gerçekleşir ki bu dönemde ısı bitki büyümesinin o aşaması için düşüktür. Bitkiler kırılgan durumdadır, yabani otlara ve mantarlara karşı pek çok muameleyi gerektirir. Traktörlerin vızır vızır çalışması toprağı sıkıştırır ve üst toprakta havalanmayı bozar.

Marc Bonfils Yöntemi
—————————
Bunun bir alternatifi var mı? Hem topraklarımızı iyileştirip hem de ihtiyacımız olan gıdayı yetiştirebilir miyiz? Marc Bonfils Fransa’da, Beauce bölgesinde yıllarca alternatif yetiştirme yöntemleri denedi ve permakültürün genel ilkelerini kapsayan bir sistem geliştirdi. Bonfils’in yöntemi öncelikle buğday içinse de, diğer tahıllara da kolaylıkla uyarlanabilir. Bonfils, tıpkı Masabobu Fukuoka’nın Japonya’da yaptığı gibi, toprağı sürmeden gıda yetiştirmenin bir yolunu buldu.

Haziran sonunda (geleneksel tarzdan çok daha önce) buğday ekilir ya da daha ziyade, önceden Nisan’da ekilmiş olan her yeri kaplamış üçgüllerin arasına, 60 cm aralıkla toprağa sokulur. Üçgül örtüsü azot bağlanmasını, daha sağlıklı bir bakteri ortamını ve azot bağlayabilen alg oluşumunu sağlar. Buğday bitkisi uzun vejetatif dönemi esnasında, besin maddelerinin ve bakteriyel faaliyetin daha yoğun oluşu sayesinde, kış bastırmadan derin kökler atabilir. Böylece bitki bir sonraki yaza güçlü bir başlangıç yapar. Bu şekilde hektar başına 15 tonu aşan hasatlara ulaşılabilmiştir. Bazı parametrelerde kıyaslama yaparsak:

Geleneksel Bonfils
Bitkiler/m 350 1.5-4
Başak/bitki 0-3 100-150
Başakçık/bitki 12-15 35
Tane/başak 20-30 40-60
Tane ağırlıkları Düşük Yüksek

Başakların haşatından bile önce, olgunlaşmış buğday ‘çalılarının’ arasındaki üçgül örtüsünün içine yeni buğday taneleri sokulur. Üçgül çok yıllıktır: her yıl biçilmez, mevsim başında buğday bitkilerine zarar vermeyecek bir büyüklüğe kadar kesilir.
Ağustos’ta hasadın ardından, biçilmiş saplar ve her türlü döküntü toprağa bırakılır. Bu yöntemde, toprak işlemesi asgaride tutulur; toprağın kendini toparlamasına engel olan sürme ve sıkıştırma gibi uygulamalardan kaçınılır.

Avantajlar
————
Filizlenmede optimum ısı 20-25˚dir. Bonfils yönteminde, gelenekselden farklı olarak, ekim yılının Ağustos ayında, ısı optimuma vardığında filizlenme hemen başlar. Daha iyi bir kök sistemi gelişir, bitki gövdesi daha sağlam olur, kışın besin maddelerinin sızması azalır. Bu daha büyük bitkiler soğuğa karşı körpe filizlere göre daha dayanıklıdır. Daha kalın bir gövde sayesinde, daha çok filiz çıkar ve her filiz bir başak verir. Ağustos’ta başlayan filizlenme dönemi geleneksel kış buğdayı yetiştirme yönteminden daha uzun sürer.

Sorunlar
————
En büyük tehlike yanlış çeşit seçimidir: tam bir kış çeşidi kullanılmazsa, bitki kıştan önce taneye kalkar, standart yöntemlerden daha düşük bir verim elde edilir. Kış ve bahar ya da sıcak iklim tipleri arasında hibrid yapılmış modern çeşitlerin çoğu bu eğilimdedir. Bu yüzden, bol miktarda yan filiz ve yoğun yapraklılık verecek güçlü vejetatif canlılığa sahip, uzun saplı geleneksel çeşitler tercih edilmelidir.

Hasat genç, kırılgan filizlerin içinde yapılacağından, Bonfils yönteminde mekanik hasat bir sorun oluşturur. Kesim toprağın en az 5 cm üstünden yapılmalıdır.

Buğday-üçgül birlikteliğinde yaşanan bir sorun topraktaki azot yoğunluğu nedeniyle buğdayın aşırı boy atmasıdır. Daha geniş ekim, azami güneş ışığına olanak tanıma gibi önlemlerle bu durumun önüne geçilebilir.

yazının orjinal adresi: http://www.agriculturesnetwork.org/…/how-to-grow-winter-whe…

çev: hira d.