‘Uygun Teknoloji’ye Giriş
Uygun Teknoloji [Appropriate Technology] Nedir?
Uygun Teknoloji küçük ölçekli teknolojidir. İnsanların doğrudan ve yerel düzeyde yönetebilmesine olanak tanıyacak kadar basittir. Uygun Teknoloji, gaz ve elektrik, su, gıda ve atıkların bertarafı gibi temel insani gereksinimlerin karşılanması üzere,
Güneş ocağı
yerel toplulukta mevcut olan beceriler ve teknolojilere başvurur.
Uygun Teknoloji Adem-i Merkeziyetçidir
Günümüzde temel ihtiyaçlarımızın çoğu devasa, karmaşık sistemlerle karşılanıyor. Bu sistemler dev özel şirketler ya da hükümetler tarafından merkezi olarak yönetilir. Örneğin, elektriğimiz ülke çapında faaliyet gösteren büyük elektrik üretim şirketlerinden gelir. Bunun aksine, Uygun Teknoloji sayesinde bir hizmet ya da ürün üreten kişi aynı zamanda bunu kullanan kişidir, yani tüketicidir. Bunun çok çeşitli avantajları bulunur: Öncelikle, tüketici-üreticiler (türeticiler) yaptıkları işe daha çok özenecektir. Sonuçta, ortaya çıkan hizmet ve ürün daha güvenilir ve daha yüksek kalitede olacaktır. İkinci olarak, merkezi sistemler büyük, karmaşık makineler satın almak için ciddi yatırımlar yapmak durumundadır. Bu sistemler teknoloji arızaları, tedarik sorunları gibi nedenlerle sık sık kesintiye uğrar. Böyle durumlar çok sayıda insanı olumsuz etkiler. Küçük ölçekli, uygun teknolojiler kullanan topluluklarda da elektrik kesintileri yaşanabilir. Ancak bu yerel kesintiler, çok daha geniş bir coğrafi bölgeyi etkileyen arızalara kıyasla çok daha kolay ve kısa sürede tamir edilebilir. Dolayısıyla, daha basit bir teknoloji genellikle daha güvenilirdir.
Teknolojik olarak karmaşık ama tasarım olarak sade
Uygun Teknoloji kullanımının takvimleri 18. ya da 19. yüzyıla geri almak anlamına gelmediğini bilmek önemlidir. Bu tür
Roket ocak
teknolojiler basit, kullanımı ve tamiri kolay tasarımlar ise de, sofistike, 20. yüzyıl teknolojilerine dayalıdır.
Çevre Dostu
Uygun Teknoloji güneş, su, rüzgâr kaynaklı enerjiler gibi yenilenebilir kaynakların kullanımını vurgular. Bu tür enerji kaynakları neredeyse her yerde mevcuttur ve kullanılmaları için sadece doğru teknolojiye ihtiyaç vardır. Kömür ve petrol yakmaktan farklı olarak, bu yerel enerji kaynakları hava ve su kirliliğini artırmaz ve uzun mesafelere nakledilmeleri gerekmez. [*Editörün notu: Naif ve yanıltıcı bir yaklaşım. Mevcut enerji ihtiyacını düşürmek yerine ‘yenilenebilir’ enerjilerle karşılamak, örneğin, çok sayıda güneş paneli üretimini gerektirir. Bu da ciddi bir madencilik, maden işleme, dönüştürme, muazzam bir enerji kullanımı ve bunları üretecek merkezi üreticilerin, ulusötesi şirketlerin yine güçlerine güç katması anlamına gelecektir.] Gıda, enerji, su atıkları ve çöplerin 
bertarafı yine yerelde ekolojik sistemlerce halledilir. Bunlar, organik besin maddelerini tekrar toprağa döndüren ve imal edilmiş ürünleri yaratıcı yollarla yeniden kullanıma sokan kaynakları gözetici sistemlerdir. Dolayısıyla, Uygun Teknoloji temel insani ihtiyaçlarımızın çevreye yönelik etkilerimizi asgariye indirerek karşılanmasını olanaklı kılar.
Toplumsal sorunlar
Ne ekonomimizin ne de nüfusumuzun sonsuza dek büyüyebileceğini giderek daha çok sayıda insan görmeye başladı. Varlığımızı sürdürmek için gerekli doğal kaynaklar hızla tükenmekte. Dahası, sürekli büyümeden kaynaklanan toplumsal ve çevreyle ilgili sorunlarla baş etme becerimiz sınırlı. Modern toplumların karmaşık ve telaşeli yaşam tarzına duyulan memnuniyetsizlik giderek artıyor. Pek çok kişi daha sade bir hayata dönmeyi yeğliyor. Uygun Teknoloji, evlerin ve işletmelerin daha kendine yeterli hale gelmesini ve pek çok şeyin yerel olarak yönetilebilmesini sağladığı için insanları cezbediyor. Temel ihtiyaçlarımızı karşılamak için otomasyon sistemler yerine daha çok el emeğine başvurmak durumunda kalabiliriz. Ancak, yaşamlarımızı basitleştirmenin pek çok avantajı var. Kendi gıdamızı daha çok üreterek, ürünleri kendi topluluğumuz bünyesinde üreterek ve satın alarak, nakliye için daha az zaman ve para harcarız, daha az çöp üretiriz ve daha az kaynak tüketiriz.
yazının orjinal adresi: http://lsa.colorado.edu/essence/texts/appropriate.htm
çev: Hira Doğrul
