MALÇ, OLMAZSA OLMAZ
yazan: Doreen G. Howard (çev: Ayşe Nihan Kuzucu)
[1. Bölüm için tıklayınız]
Malçlama yabani otları bastırmanın ve toprağın sertleşmesini engellemek gibi bilinen yararlarının yanı sıra, toprak besin ağının devamlılığını sağlamaya da yardımcı olur. Malçlama toprağa giren yağmur suyunu çarpıcı bir biçimde arttırır ve yüzeyden kaybedilen su miktarını azaltır. Toprak tarafından emilmemiş yüzey suyunun akışı toprağı da beraberinde götürür ve besin ağına zarar verir. Az miktarda bir malçlama veya yer örtücü katmanı (%10 – %30) bile, Weil’a göre, yağmur suyu doygunluğunu büyük ölçüde arttırır ve erozyonu kontrol eder. (Bazı bölgelerde, malçlama toprağın fazla ıslak ve soğuk kalmasına sebep olabilir ki böyle durumlarda toprağın ısınması ve kuruması için malçın bir kısmını tırmıkla açabilirsiniz.)
Organik malç aynı zamanda toprak mikroplarını da besler. Solucanlar organik maddeyi yüzeyden aşağıya, bakteriler tarafından kullanılabilen kök kısmına doğru taşırlar. Malç içerisinde yaşayan faydalı mantarlar sayesinde birçok hastalık engellenir veya yavaşlatılır. North Carolina Devlet Üniversitesi’nin yaptığı bir çalışma; bir mantar hastalığı olan ‘Güney yanıklığı’ (Sclerotium rolfsii) yakalanma olasılığı, malçlanmamış kontrol bitkilerinde %66’iyken, pamuk tarağındaki çalı çırpı kompostu ile malçlanan domateslerde sadece %3 oranında gerçekleştiğini ortaya koyuyor. Kompost malçlama bu hastalığı öldüren ya da engelleyen faydalı mantarlar (Trikoderma) için ideal bir üreme ortamıdır. Toprakta sayısız hastalığa yol açan bakteriler ve mantarlar bulunmaktadır, fakat malçlanarak beslenen sağlıklı ve çeşitli bir toprak besin ağı, faydalı mikropların bu sorunların sebeplerini doğal bir yolla kontrol etmelerine ve ortadan kaldırmalarına olanak sağlar.
8 ila 15 cm. kalınlığında organik madde katmanıyla başlayın (komşularınızdan biçilmiş çim ve yaprak içeren torbalarını isteyin). Bu malzeme çürüdükçe, kalınlığı korumak için daha fazlasını ekleyin.
Eğer yer örtücü yetiştirmiyorsanız, kalınca uygulanan bir malçlama mikroplar ve solucanlar için kış süresince barınak ve besin kaynağı olacaktır. Sonbaharda dökülen yaprakları işe yaramadığı için ayırıp bir kenara koymak yerine, çim biçme makinesiyle parçalayın ve sebze yataklarını malçlamak için kullanın. Kolay bulunabilir diğer malç malzemeleri arasında ot sapları, biçilmiş çim ve buğday sapları sayılabilir.
TOPRAĞINIZ NE KADAR CANLI?
Toprak besin ağınızın sağlığını Solvita Bahçe Bakım Seti (Solvita Garden Care Kit) ile test edebilirsiniz. Bu set toprak besin ağının ne kadar karbondioksit ürettiğini ölçerek toprağın biyolojik sağlığını inceliyor. Siz sadece plastik bir kavanoza toprak örneğini koyuyorsunuz, maruz kaldığı karbondioksite göre renk değiştiren jelden bir kürek dolusu ilave edip, kapağını kapatıyor ve 24 saat bekliyorsunuz. Daha sonra jelin rengini set içerisindeki renk kartelasıyla karşılaştırıyorsunuz. Test düşük aktivite gösterdiğindeyse, bu set toprağı iyileştirmek için alınacak tedbirleri de söylemektedir.
YER ÖRTÜCÜLER
Yer örtücüler besin ağının en iyi dostlarıdır. Çıplak toprağı korurlar, besin maddeleri eklerler, nadasa bırakılan topraklarda mikroplar ve solucanlar için istikrarlı bir ortam sağlarlar. Yer örtücüler, yağmur ve rüzgârla gelen erozyonun zararlı etkilerinin azaltılmasına yardımcı olur ve de toprağın ısısını makul bir seviyede tutarak, ardı ardına tekrarlanan don ve çözünmenin sebep olduğu toprak kabarmalarını engeller. Yer örtücülerin köklerinin çürümesiyle oluşan kanallar yeni ekinlerin kökleri tarafından kullanılır.
Weil, yer örtücü olarak tüğlü fiğ ve çavdar bileşimi olan baklagillerden bir karışım tercih ederken, Diver’in tercihi üçgüldür. Diver, “Kızıl üçgülleri seviyorum çünkü çok güzel çiçekleri var, yeraltı yoncalarını seviyorum çünkü kalıntıları yabanı otların bastırılmasında çok etkili.” Ayrıca yer örtücü olarak yağlı turp tohumunun soğuk iklimlerde verimliliği de araştırıldı. Turp çok soğuk kışlara dayanır, kazık köklerini toprağın derinlerine gönderir ve parazit nematodları defeden glikozinolatlar üretir. Glikozinolatlar, toprağa biofumigant olarak etki eden, turpların da dahil olduğu lahana familyasında bulunan kükürt bileşikleridir. Eğer bahçenizde zararlı nematodlar büyük bir sorun ise lahanagil yer örtücüsünü kullanmayı düşünebilirsiniz. (Bazı nematodlar bitkilere saldırırlarken, bazıları ise çim tırtılları gibi toprakta yaşayan zararlı haşereleri kontrol altında tutmaya yardımcı olurlar. Ve bu ikinci tür satın alınıp ve bahçeye eklenebilir.)
Ülkenizin mevsimsel büyüme döngüsüyle yer örtücülerinizi uyumlu bir hale getirmek önemlidir. Yulaf veya kış çavdarı gibi sadece donma seviyesinin hemen üstü sayılabilecek sıcaklıklarda büyüyen diğer örtücülere karşın, karabuğday veya sorgum gibi bazı örtücüler sıcak yaz aylarında çok iyi gelişirler. Ve eğer yer örtücü ekilecek alanı tırmıklayacak, kazacak veya sürecek iseniz; Weil, bunu en azından ekim işleminden 10 gün önce yapmanız konusunda uyarmaktadır. Bazı bitki kalıntılarının, yabani otlar kadar ekin tohumlarının çimlenmesini engelleyecek kısa ömürlü alopatik veya amonyum salma etkilerin de olduğunu söylemektedir.
Hangi yer örtücünün ülkeniz ikliminde en iyi sonucu verebileceğini öğrenebilmek için “Managing Cover Crops Profitably” (“Avantajlı Yer örtücü Yönetimi”) isimli çevrimiçi e-kitabı hayli tavsiye ederiz.
Doreen Howard, kendi toprak besin ağını 20 yıldan fazla bir sürede inşa etmiştir. Bahçesiyle uğraşmadığı zamanlarda, dersler veriyor ve sürdürülebilir bahçeler hakkında yazılar yazıyor.
Sıkışmış Toprak İçin
15cm.lik üst toprak katmanı, torf, kompost haline getirilmiş inek gübresi ve kompost ile hızlı bir kalıcı sebze yatağı oluşturulabilir.
100 m2 yatağın ihtiyaçları:
– 18 kg.lık 4 çuval kompost gübre
– 0,10 m3 lük 2 balya torf (ek olarak torfun asitliğini dengelemek için 2 bardak bahçe kireçtaşı)
– 18 kg.lık 4 çuval üst toprak
– 4 el arabası kompost
Malzemeleri karıştırın ve yavaşça bir tümsek oluşturun, yatağın oturması için iyice sulayın. Tohumları ve fideleri ekin, hemen akabinde en az 7- 8 cm. organik malzeme ile malçlayın. Mikropların bir ekosistem kurmaları birkaç haftayı bulacaktır, oysa sağlıklı bir toprağa çok daha kısa sürede ulaşılacaktır. Yeni oluşturduğunuz toprağın hiçbir halükarda sıkışmadığından emin olun. Hasat zamanından sonra da yer örtücü ekin.
yazının orjinal adresi: http://www.motherearthnews.com/organic-gardening/building-fertile-soil.aspx?PageId=3#axzz2anww1nYH
