Bir Sayfa Seçin

Uygun Teknolojinin Geçirdiği Aşamalar

Mahatma Gandhi Hindistan’ın köylerinin kendine yetmesi, sömürgecilikle birlikte gelen bağımlılığa direnebilmeleri, İngilizler ve varlıklı Hintlilere karşı verilen özgürlük mücadelesine yardımcı olması için küçük, yerel, çoğunca köy merkezli teknolojileri savunmuştu.

Gandhi “swadeshi”, kendine yeterlilik felsefesini savundu. Teknolojik gelişmenin özünde illa ki ilerlemeye karşılık gelmediğini düşünüyordu. Teknolojinin getirdiği güçlerin büyük bir özenle üretilip kullanılması gerektiğine, [şirketler, çıkar gruplarından ziyade] öncelikle insanların fayda sağlaması gerektiğine ve adem-i merkeziyetçi bir anlayışla herkesin ulaşabileceği şekilde dağıtılması gerektiğine inanıyordu. Gandhi gözde teknolojilerinin, aşkla yaratıldığı için dikiş makinesi ve insanın ayağını yerden kestiği için bisiklet olduğunu söylemişti. Teknolojinin insanları haklardan ve hizmetlerden mahrum bırakmaması ya da şiddet amaçlı kullanılmaması gerektiğini, bunun aksine, insanları daha güçlendirmek üzere kullanılması gerektiğini savunmuştu. Kendi kendini yönetme hareketi sırtını yerel ekonomilere dayamıştı; Gandhi’nin öne çıkardığı çıkrık aleti sayesinde bir sivil itaatsizlik eylemi olarak üretilen kıyafetler tekstildeki İngiliz tekelinin çökmesine yol açtı. Çıkrık günümüzde Hindistan bayrağında yer alır ve bayraklar, yasa gereği, çıkrıkla yapılmalıdır.

Schumacher: Küçük Güzeldir
E. F. “Fritz” Schumacher hükümetlere danışmanlık yapan ünlü bir ekonomistti. 20 yıldan uzun süre İngiltere Ulusal Kömür Kurulu için çalışmış, madencilerde ortaya çıkan akciğer hastalıkları nedeniyle endüstrinin faaliyet ölçeğini ağır şekilde eleştirmişti. Hindistan ve Burma’da yaptığı çalışmalar görüşlerinin şekillenmesinde büyük rol oynadı.

Gandhi’nin felsefesinden ciddi şekilde etkilenmişti, Gandhi’nin köy kalkınma fikrini daha ileri boyutlara taşıyıp buna “orta ölçekli teknoloji” ismini verdi. Yaklaşık 10 yıl üzerinde çalıştığı bu anlayışı ilk kez 1962’de Hindistan Planlama Komisyonu’na sunduğu raporda ilan etmişti. Schumacher 1965 yılında kurulan Orta Ölçekli Teknoloji Gelişim Grubu (şu anki ismiyle Practical Action) yoluyla kalkınma çalışmalarında uygun teknolojinin savunuculuğunu yaptı. Grup 1968 yılında “orta ölçekli teknoloji” kavramı yerine “uygun teknoloji” kavramını benimsedi. Schumacher 1973’te yayımlanan Küçük Güzeldir adlı kitabıyla bu konsepti geniş kitlelere tanıttı.

Schumacher’in orta ölçekli teknoloji terimi uygun teknolojiye yakındır. Geleneksel yöntemlerden çok daha etkin ama gelişmiş ülke teknolojilerinden hâlâ çok daha (onda bir) ucuz gereçleri ve teknolojileri kasteder. Bu tür gereçler fakirlerin ekonomik olarak ulaşabileceği durumdadır ve çok daha büyük üretkenliklere asgari toplumsal huzursuzlukla ulaşılmasını sağlar. Bu da adem-i merkeziyetçiliğe yardımcı olur, ekolojiyle uyumludur, kıt kaynakların kullanımında çok daha dikkatlidir, insanlara hizmet için tasarlanmışlardır ve onların makinelerin hizmetkârlarına dönüşmelerini önler.

Schumacher Küçük Güzeldir‘de, “tüketimi azami düzeye çıkarmaya çalışan” Batı iktisat modellerinin tersine, “insan ihtiyaçlarını optimal tüketim biçimleriyle en yüksek düzeyde karşılamaya çalışan” ‘Budist İktisat’ anlayışını önerir.

yazı, http://www.appropedia.org/Appropriate_technology ile https://en.wikipedia.org/wiki/Appropriate_technology adreslerinden derlenmiştir. (çev. Hira Doğrul)