Permakültürün can damarı: Tasarım – yazan: hira d.
Permakültürün ete kemiğe büründüğü yer tasarımdır. Bu açıdan tasarım, ister iki kişilik bir ailenin yaşadığı ufak bir çiftlikte isterse de kentlerde, permakültüre has çeşitli yöntemler kullanılarak, yaşanılacak alanındaki bileşenlerin (yollar, binalar, enerji kaynakları, canlı unsurlar, vb.) karşılıklı bağlantılar içine sokulduğu, kendine yeterli, sürdürülebilir ve bölgedeki canlılığı pekiştiren yerleşimler tasarlamaktır.
Burada kendine yeterlilikten kasıt, yerleşimde kurulan sistemin o bölgede en az tüketilen kadar enerji kaynağı üretebilmesidir. Yerleşim sakinlerinin çeşitli permakültür teknik ve yöntemleriyle tükettikleri enerjiyi telafi edebilmesi (ve mümkünse tüketilenden daha fazla enerji üretilmesi), bu yerleşimin dışarıya olan enerji bağımlılığının ortadan kalkması ve kaynakların kuşaklar boyunca varlığını koruması anlamına gelir.
Tasarımda temel ilke, sistemdeki her bir bileşenin (bir tavuğun, bir çitin, bir ara yolun …) birden çok (mümkünse en az üç) işlev görebileceği ve de bileşenlerin birbirlerinin ihtiyaçlarını karşılayabileceği bir ilişkiler ağı içinde kurgulanmasıdır.
Tasarımda kullanılan temel yöntemlerin başlıcaları gözlem, analiz, doğadan çıkarımlarda bulunma, rasgele birliktelikler kurma, ‘mıntıka’ ve ‘dilim’ analizidir.
Bu ilke ve yöntemlerin kullanıldığı bir yerleşim tasarımı, öncelikle orada yaşayacak insanların amaçları ve hedefleri doğrultusunda, yerleşim yerindeki enerji kaynaklarını saptar; önem sırasına göre yerleşime girecek bileşenleri belirler ve bunları (arazi koşulları çerçevesinde) bir karşılıklı ilişkiler ağına sokar; işgücü, mali kaynak, eldeki beceriler, zaman sınırlamaları gibi unsurlara göre iş planlaması çıkarır ve genellikle temel yaşam alanından (0. Mıntıka) başlayarak, bileşenleri altından kalkılabilecek çaptaki aşamalar halinde konuşlandırarak yerleşim yerini şekillendirir.
Permakültür tasarımı bir kerelik bir çalışma değil, gözlemler, ortaya çıkan sorunlar ve yeni ihtiyaçlar doğrultusunda sürekli kendini güncelleyen ve yeni çözümler arayan devingen bir süreçtir. Tasarlanmış bir sistemin devamlılığı da ancak sürekli gözlem yaparak yeni verileri değerlendiren, kaynakların çoğalmasını ve yerleşim sakinlerinin mutluluğunu amaç edinen esnek, pratik bir bakışaçısıyla mümkün olacaktır.
TEMEL TASARIM KAVRAMLARI
* Getiri (yield)
* Birlikler (Guild) + Karşılıklı Etkileşim
* Sürdürülebilirlik
